Jak przestawić zegar biologiczny człowieka? Jesienna zmiana czasu

Czytelniku! pamiętaj, że wszystkie informacje i porady zawarte na naszym portalu nie zastąpią indywidualnej konsultacji z fachowcem/lekarzem. Stosowanie treści zawartych na naszym blogu w praktyce każdorazowo powinno być konsultowane z specjalistą o odpowiednich kwalifikacjach. Redakcja i wydawca portalu nie ponoszą odpowiedzialności ze stosowania porad zamieszczanych na stronie.

Rytm biologiczny jest niezwykle istotny w codziennym funkcjonowaniu każdego człowieka. Wszelkie zaburzenia w tym zakresie przynoszą ze sobą konsekwencje, które powodują chociażby pogorszenie nastroju, a nawet stanu zdrowia. Jak przestawić zegar biologiczny, by wrócić do naturalnego rytmu i zacząć żyć zgodnie ze zdrowymi nawykami? Dowiedz się, by zacząć zmieniać swoje życie jeszcze dzisiaj.

Co to jest zegar biologiczny?

Wiele osób zadaje sobie teraz z pewnością pytanie co to jest zegar biologiczny i czemu służy jego przestrzeganie? Aby wyjaśnić dokładnie, co to zegar biologiczny, należy sięgnąć najpierw do pojęcia rytmu biologicznego. Na rytm biologiczny człowieka składają się procesy biochemiczne, dzięki którym możliwa staje się synchronizacja codziennego funkcjonowania człowieka z warunkami związanymi z otaczającym go środowiskiem zewnętrznym. Mianem „codziennego funkcjonowania” określa się w tym przypadku oddychanie, odżywianie, rozmnażanie się, wydalanie i wzrost. Dzięki temu, że istnieje zegar biologiczny organizmu, człowiek może funkcjonować według pewnego ściśle określonego rytmu nawet wówczas, gdy nie będą na niego oddziaływać żadne zewnętrzne bodźce.

Chcąc zobrazować zegar biologiczny człowieka na konkretnym przykładzie, warto wyobrazić sobie pracownika firmy, w której pracuje się zmianowo. W tym miejscu należy wyjaśnić, że rytm dobowy każdego z nas rozpoczynają promienie słońca, które docierają do siatkówki oka informując, że pora rozpocząć kolejny dzień życia. Jak w takim razie będzie funkcjonowała osoba, u której w związku z pracą nastąpią zaburzenia rytmu dobowego? Jak się okazuje, będzie to możliwe tylko dzięki temu, że wypracowała ona już umiejętność życia według ściśle określonego schematu. Na to z kolei wpływ miał wcześniejszy kontakt z naturalnym rytmem środowiskowym, warunkującym jej funkcjonowanie. Jak nietrudno zauważyć, zagadnienia związane z zegarem biologicznym są niezwykle skomplikowane, a zarazem bardzo istotne dla normalnej aktywności, którą podejmujemy każdego dnia.

Jak przestawić swój zegar biologiczny?

Cykl dobowy, w oparciu o który funkcjonuje człowiek na co dzień, oparty jest na powtarzanych regularnie czynnościach. W tym zakresie ważne są chociażby odpowiednio komponowane posiłki, spożywane codziennie o tych samych godzinach oraz stopniowe przygotowanie do odpoczynku nocnego. Nie od dziś wiadomo, że przed snem warto się wyciszyć, nastawiając organizm na kilka godzin relaksu. To jeden ze skutecznych sposobów na to, jak naprawić zegar biologiczny. Aby to zrobić, już na godzinę przed pójściem spać, należy przyciemnić światła, wyłączyć telewizor i odłożyć telefon. Wyciszeniu sprzyjać może długa gorąca kąpiel czy chwila relaksu przy zapachu ulubionych świec.

Omówiony schemat wydaje się mało istotny i trudny do wykonania w dzisiejszej rzeczywistości. Jak się jednak okazuje, przestawienie zegara biologicznego niesie ze sobą szereg negatywnych skutków, które odbijają się w znaczący sposób nie tylko na zdolności do podejmowania codziennych wyzwań, ale również i na naszym zdrowiu. Prawidłowy rytm dobowy człowieka wspiera go również w walce z niektórymi chorobami, jak np. nadwaga i otyłość, zaburzenia nastroju, bezsenność, a nawet nowotwory, co potwierdziły najnowsze badania.

Zegar biologiczny snu

Zaburzenia snu to problem ok. 30% polskiego społeczeństwa. Współcześnie coraz mniejszą wagę przywiązuje się do odpoczynku nocnego, również u dzieci. Jak się jednak okazuje, biologiczne znaczenie snu jest olbrzymie, a zaburzenia w tym zakresie niosą ze sobą przykre konsekwencje. Ci, którzy wcześniej się kładą i wcześniej wstają, już od pierwszych promieni słońca są nastawieni na działanie. Budzik biologiczny powoduje w tym przypadku, że u tych osób kortyzol wydziela się znacznie wcześniej, niż u osób, które preferują późniejszy sen i wstawanie.

Warto wiedzieć również, że rytm dobowy organizmu dotyczy również odpoczynku nocnego. To, jak ukształtujemy nasze dzieci pod tym względem, dając im również odpowiedni przykład, wpłynie pośrednio na jakość ich snu i dobowy rytm życia w przyszłości. Tzw. „sowy”, czyli osoby które późno zasypiają i późno wstają, mają rozregulowane rytmy biologiczne. To z kolei skutkuje brakiem odpowiedniej regeneracji dla organizmu i czerpaniem niezbędnej energii z wysokokalorycznych posiłków, których potrzebują znacznie więcej, niż osoby wstające wcześnie i zjadające śniadanie w godzinach porannych.

Zmiana czasu a przestawienie zegara biologicznego

Dobowy rytm człowieka bywa zaburzony przez różne czynniki, do których należy również zmiana czasu. Dotyczy to zwłaszcza seniorów, u których produkcja melatoniny, regulującej okres snu i czuwania, ulega obniżeniu. Dbanie o higienę snu jest niezwykle istotne również u osób, które zmagają się z różnymi zaburzeniami w tym zakresie. Nawet niewielkie zmiany mogą prowadzić u nich do zaburzeń, jeśli chodzi o zegar biologiczny snu. To z kolei powoduje kolejne dolegliwości, np. trudności z koncentracją, zmęczenie, złe samopoczucie czy problemy żołądkowo-jelitowe.

Jak widać, nawet z pozoru nieznaczna zmiana czasu może zburzyć cykl biologiczny u tych, u których jest on wyjątkowo kruchy. Aby uporać się z takimi zaburzeniami, warto dostosować dobowy rytm życia do ściśle ustalonego harmonogramu. Przestawiony zegar biologiczny mężczyzny i kobiety można nakierować na właściwe tory, określając ściśle czas aktywności i odpoczynku, wprowadzając regularne posiłki i dbając o właściwą higienę snu. Osoby starsze mogą również wspomagać się przyjmowaniem melatoniny w formie tabletek, poszukując sposobów na to, jak przestawić swój zegar biologiczny w skuteczny, a zarazem bezpieczny dla organizmu sposób.

Co reguluje zegar biologiczny?

Istotnym czynnikiem, który warunkuje komunikację między organizmem a zegarem biologicznym jest melatonina. Jest to hormon, wydzielany głównie w ciemności. To właśnie rytm światło-dzień (a więc biologiczny zegar i melatonina) synchronizują rytm naszego funkcjonowania przez całą dobę.

Co zaburza rytm dobowy?

Zazwyczaj zaburzenia takie są wynikiem nieregularnego stylu życia, co może być zdeterminowane np. pracą zmianową. Pracując na trzy zmian, bardzo ciężko jest osiągnąć rutynę, co z kolei wpływa na całościowe funkcjonowanie organizmu człowieka.

Dlaczego prawidłowy rytm biologiczny jest ważny?

Rytm biologiczny jest niezwykle ważny, gdyż jego zaburzenie zwiększa podatność na choroby, m.in. cukrzycę typu 2, choroby sercowo-naczyniowe, miażdżycę czy insulinooporność. Osoby z zaburzonym rytmem biologicznym są również bardziej podatne na różnego rodzaju używki oraz na problemy, związane z brakiem wystarczającego dostępu do promieni słonecznych.